„არ დაეყრდნოთ მხოლოდ სიტყვას „ბიო...“ - რას წერს გიორგი ფხაკაძე?

„ბიო“ პროდუქტი — რეალობა თუ მითი? ვინ ამოწმებს და ვინ იძლევა ნებართვას?

საქართველოში და მთელ მსოფლიოში ხშირად ვხვდებით წარწერას „ბიო“, „ორგანული“ ან „ეკო“. მაგრამ რას ნიშნავს ეს რეალურად? ვინ ამოწმებს და არსებობს თუ არა საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც ამბობს — ეს ნამდვილად ბიო პროდუქტია?

საერთაშორისო დონეზე რა ხდება?

• ერთიანი გლობალური ორგანო არ არსებობს, რომელიც ყველა პროდუქტის „ბიო“-ობას დაადასტურებს.
• არსებობს მხოლოდ ორი საყრდენი დოკუმენტი:
• Codex Alimentarius (FAO/WHO) → ადგენს საერთაშორისო სახელმძღვანელოს ორგანული წარმოებისთვის, მაგრამ თვითონ არ გასცემს სერტიფიკატს.
• IFOAM – Organics International → nongovernmental ორგანიზაცია, რომელიც ამუშავებს IFOAM Norms-ს. ბევრი სერტიფიცირების კომპანია იყენებს ამ სტანდარტებს, მაგრამ ეს მაინც ნებაყოფლობითია.

ევროპა — ყველაზე მკაცრი სისტემა

• ევროკავშირის 2018/848 რეგულაცია აწესებს წესებს ორგანული პროდუქციის წარმოებისა და მარკირებისათვის.
• მხოლოდ იმ პროდუქტებს, რომლებსაც აკრედიტებული სერტიფიკაციის ორგანო ამოწმებს, შეუძლიათ გამოიყენონ მწვანე „ფოთლის“ ლოგო.
• სახელმწიფოები აკონტროლებენ სერტიფიკაციის ორგანოების ხარისხს.
  აშშ — USDA Organic
• USDA National Organic Program (NOP) პირდაპირ მართავს სერტიფიკაციის სისტემას.
• მხოლოდ NOP-ის მიერ აკრედიტებული სერტიფიკაციის ორგანოები გასცემენ „USDA Organic“ ნიშანს.

კანადა და სხვა ქვეყნები

• Canada Organic Regime (CFIA) → სახელმწიფო ლოგო „Canada Organic“ მხოლოდ აკრედიტებული ორგანოს სერტიფიკატის შემდეგ.
• იაპონია (JAS Organic) → ლოგო „JAS Organic“ მხოლოდ იაპონიის სოფლის მეურნეობის სამინისტროდან (MAFF) აკრედიტებული ორგანოს მეშვეობით.
  ბიო საკვები — რას ნიშნავს სინამდვილეში?
• ბიო / ორგანული საკვები უნდა გაიზარდოს ქიმიური პესტიციდებისა და სინთეზური სასუქების გარეშე.
• არ გამოიყენება გენეტიკურად მოდიფიცირებული ორგანიზმები (GMO).
• ცხოველური წარმოშობის ბიო პროდუქტი მოიცავს: ცხოველები უნდა იკვებებოდნენ ბიო საკვებით და არ მიიღებდნენ ზრდის ჰორმონებსა თუ არასაჭირო ანტიბიოტიკებს.
• საბოლოო პროდუქტი იღებს „ბიო“ ნიშანს მხოლოდ მაშინ, როცა სრული ჯაჭვი (მიწიდან თეფშამდე) აკმაყოფილებს ორგანულ სტანდარტს.

ბიო საკვები დანამატები — ყველაზე პრობლემური სფერო

• ბევრ პროდუქტს, რომელსაც ეტიკეტზე აწერია „BIO“ ან „Organic“, რეალურად არ გააჩნია საერთაშორისო ან ეროვნული სერტიფიკატი.
• ბიო საკვები დანამატების (Supplement-ების) შემთხვევაში, რეგულაცია ბევრად სუსტი და ბუნდოვანია, ვიდრე საკვებში.
• მაგალითად:
• ევროკავშირში საკვები დანამატები რეგისტრირდება როგორც „Food Supplement“, მაგრამ „ბიო“ სტატუსი უნდა დაეფუძნოს იგივე 2018/848 რეგულაციას.
• აშშ-ში FDA არ ცალკეულად ამოწმებს თითოეულ „ბიო“ Supplement-ს — მხოლოდ USDA Organic სერტიფიკაციის არსებობა იძლევა რეალურ გარანტიას.
• საქართველოში ხშირია შემთხვევა, როცა კომპანიები უბრალოდ იყენებენ სიტყვას „ბიო“, მაგრამ არასოდეს მიუთითებენ სერტიფიკატის ნომერს ან აკრედიტებულ ორგანოს.

ეს ქმნის მოსახლეობის შეცდომაში შეყვანის რისკს.

Public Health Institute of Georgia (PHIG) და Safe Supplements Georgia (SSG) აფრთხილებენ მოსახლეობას, რომ „ბიო“ ნიშანი ლაბორატორიული ან სერტიფიკაციული მტკიცებულების გარეშე მხოლოდ მარკეტინგია.

რა ხდება საქართველოში?

• საქართველოში ჯერ არ არსებობს ერთიანი ძლიერი სისტემა, რომელიც ევროკავშირის მოდელს იმეორებს, თუმცა ყველა პროდუქტი, რომელიც თავს იწოდებს „ბიო“-დ, ვალდებულია აკმაყოფილებდეს სურსათის ეროვნული სააგენტოს მოთხოვნებს.
• თუ პროდუქტი შემოტანილია ევროკავშირიდან, აშშ-დან ან სხვა ქვეყნიდან, უნდა მოჰყვებოდეს სერტიფიკატი, რომელიც იმ ქვეყნის აკრედიტებული ორგანოს მიერაა გაცემული.
  პრაქტიკული რჩევები
• ყოველთვის შეამოწმეთ: რომელი სერტიფიკაციის ორგანო აწერს ხელს.
• არ დაეყრდნოთ მხოლოდ სიტყვას „ბიო“.
• იკითხეთ: რომელი ქვეყნის კანონმდებლობის შესაბამისად არის სერტიფიცირებული პროდუქტი?
• განსაკუთრებით საკვებ დანამატებში სიფრთხილე ორმაგად საჭიროა — აქ ყველაზე ხშირია ყალბი ან უსაფუძვლო „ბიო“ ნიშანი.

ხშირად დასმული კითხვები

- არსებობს თუ არა ერთი მსოფლიო ორგანიზაცია, რომელიც ამბობს რომ ეს არის ბიოპროდუქტი?

არა. არსებობს მხოლოდ Codex Alimentarius სახელმძღვანელო და IFOAM-ის ნორმები, მაგრამ სერტიფიკატს მხოლოდ ეროვნული ან რეგიონული სისტემები გასცემენ.

- საქართველოში როგორ ვიცით რომ პროდუქტი რეალურად ბიოა?

შემოტანილი პროდუქტი უნდა მოჰყვებოდეს სერტიფიკატს. ადგილობრივი მწარმოებლის შემთხვევაში, საჭიროა სახელმწიფო ზედამხედველობა და სერტიფიკაციის ორგანოს ოფიციალური დადასტურება.

- შეიძლება ბაზარზე ვნახოთ ყალბი „ბიო“ ნიშნები, განსაკუთრებით დანამატებზე?

დიახ. საკვებ დანამატებში ეს ძალიან ხშირია. სწორედ ამიტომ საჭიროა სერტიფიკატის ნომრის და ორგანოს შემოწმება“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.

⭕ ასევე დაგაინტერესებთ:

🎥 „არ მბეზრდება შენი ყურება...“ - შორენა ბეგაშვილის ახალი კადრები მოგზაურობიდან

⭕ შხაპის მიღება დილით ჯობია თუ საღამოს?

🎥 „მსოფლიოში საუკეთესო ბავშვები არიან...“ - ნუცა ბუზალაძის გათამაშების გამარჯვებულები მომღერალი დები, ევა და ანა-მარია გახდნენ