საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
ამჯერად იგი ახალ პოსტს აქვეყნებს, სადაც წამლის შესახებ წერს, რომელმაც შესაძლოა დაბერების ბიოლოგიური საათი შეანელოს.
„რაპამიცინი – წამალი, რომელმაც შესაძლოა დაბერების ბიოლოგიური საათი შეანელოს
რა გვიჩვენა ბოლო კვლევამ?
გავლენიანი მეცნიერული მიმოხილვის მიხედვით, რომელსაც თან ერთვოდა 167 ცალკეული კვლევა, მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ რაპამიცინი – ცნობილი იმუნოსუპრესანტი – შეიძლება გახანგრძლივებდეს სიცოცხლეს ცხოველებში, თითქმის ისეთივე ეფექტით, როგორც კალორიების შემცირებული კვება.
„ეს ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი კავშირია რაც კი ოდესმე ფარმაკოლოგიურ და დაბერების პროცესს შორის აღმოჩენილა.“
– Medical News Today, 2025 წ.
როგორ მუშაობს რაპამიცინი?
• რაპამიცინი პირველად აღმოაჩინეს 1970-იან წლებში აღდგომის კუნძულზე, ნიადაგის ბაქტერიებში
• ის ბლოკავს mTOR სიგნალს – უჯრედის სიგნალს, რომელიც უკავშირდება საკვებისა და ზრდის რეგულაციას
• ამ მექანიზმის დაბლოკვა ანელებს დაბერებასთან დაკავშირებულ ბიოქიმიურ პროცესებს
დღესდღეობით რაპამიცინი გამოიყენება ორგანოთა გადანერგვის შემდეგ, იმუნური სისტემის დათრგუნვისთვის, რათა ორგანიზმმა არ მოიცილოს გადანერგილი ქსოვილი.
რა აჩვენა კვლევამ?
• რაპამიცინით მკურნალობამ ლაბორატორიულ თაგვებში და თევზებში საშუალოდ 15–25%-ით გაახანგრძლივა სიცოცხლე
• ზოგიერთ კვლევაში ამ ეფექტმა გაუტოლა კალორიების მკაცრ შეზღუდვას, რომელიც აქამდე ითვლებოდა ყველაზე სანდო ბიოლოგიურ მეთოდად დაბერების შენელებისთვის
• თუმცა მნიშვნელოვანია აღინიშნოს: ზოგიერთი ცდა, პირიქით, აჩვენებდა, რომ ზედმეტი შეზღუდვა ან პრეპარატის დიდი დოზა ამცირებდა სიცოცხლის ხანგრძლივობას
რა რისკები არსებობს?
მიუხედავად დაპირებული ეფექტისა, რაპამიცინს აქვს სერიოზული გვერდითი მოვლენები:
• იმუნური სისტემის დაქვეითება – გაზრდილი ინფექციების რისკი
• ფერტილობის დაქვეითება – გავლენა რეპროდუქციულ ფუნქციაზე
• გრძელვადიანად მიღებისას – მეტაბოლური დარღვევები
მეცნიერები ახლა ცდილობენ დაინერგოს დაბალი, პულსური დოზირების სქემა, რომელიც შესაძლოა მინიმალური გვერდითი ეფექტებით შეინარჩუნოს სასარგებლო შედეგები.
ადამიანებზე ჯერ ძალიან ადრეა საუბარი
პირველი კლინიკური ცდები ადამიანებზე უკვე მიმდინარეობს, მაგრამ:
• ისინი ძალიან მცირე მასშტაბიანია
• დოზირება ფრთხილად რეგულირდება
• შედეგები ჯერ არ იძლევა კონკრეტულ რეკომენდაციას
ამიტომ არანაირად არ არის რეკომენდებული რაპამიცინის თვითნებურად მიღება ან „გახანგრძლივების დანამატად“ გამოყენება – ეს წამალია და არა დანამატი!
პროფესორის შეფასება:„რაპამიცინი არის სიგნალი იმისა, რომ მეცნიერება უკვე რეალურად უახლოვდება დაბერების მართვას. თუმცა ჯერ არ ვართ იმ დონეზე, რომ უსაფრთხოდ შემოვიტანოთ ის ყოველდღიურ პრაქტიკაში. გვჭირდება სიფრთხილე, პროფესიული მეთვალყურეობა და ეთიკური დებატები“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
⭕ ასევე დაგაინტერესებთ:
🎥 „დედა, ყვავილები გამოართვი მამას“ - რა კადრებს აქვეყნებს ჯანეტ ქერდიყოშვილი
⭕„კეკე და დედის ხელი“ - გიორგი კეკელიძე შვილის ახალ ფოტოს გვიზიარებს
⭕„ყველაზე ბედნიერი, რაც კი ოდესმე ვყოფილვარ“ - გვანცა მაჭარაშვილი ქორწილის კადრებს გვიზიარებს
