საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
ამჯერად იგი ახალ პოსტს აქვეყნებს, სადაც ახალი, შოკის მომგვრელი კვლევის შესახებ წერს:
„ჟანგბადის ნაკლებობა ასაკში – უხილავი საფრთხე თქვენი ტვინისთვის:
ახალი კვლევების თანახმად, ასაკოვან ტვინს შეიძლება სერიოზული დაზიანება მიადგეს თუნდაც ჟანგბადის უმნიშვნელო შემცირების შედეგად და ეს პრობლემა გაცილებით უფრო ხშირია, ვიდრე გეგონათ.
რას გვიჩვენებს კვლევა?
მეცნიერებმა შეადარეს ახალგაზრდა და ასაკოვანი თაგვების ტვინების რეაქცია უმნიშვნელო ჟანგბადის ნაკლებობაზე (ე.წ. “მკრთალი ქრონიკული ჰიპოქსია”).
შედეგები შოკის მომგვრელი იყო:
• ასაკოვან თაგვებს ჰქონდათ 4-6-ჯერ მეტი დაზიანება სისხლ-ტვინის ბარიერში (BBB)
• შეინიშნებოდა მაღალი დონის ანთება ტვინში, რაც ნერვულ ქსოვილს მეტად აზიანებს
• აღინიშნებოდა ტვინის რეგენერაციის დაქვეითებული უნარი
სისხლ-ტვინის ბარიერი — ტვინის დამცავი კედელი:
BBB — ესაა ბუნებრივი ბიოლოგიური ფარი, რომელიც ტვინს იცავს ტოქსინების, ბაქტერიებისა და მავნე ნივთიერებებისგან.
თუ ეს ბარიერი ირღვევა, ტვინი მარტივად ზიანდება და იწყება ქრონიკული ანთებითი პროცესები.
ვინ არის რისკის ქვეშ?
მკრთალი ჟანგბადის ნაკლებობა (hypoxia) შეიძლება გაუჩნდეს ადამიანებს, რომლებიც:
•განიცდიან ძილის აპნოეს (ღამით სუნთქვის გაჩერება)
•აქვთ გულის უკმარისობა
•იტანჯებიან ასთმით ან ფილტვის ქრონიკული დაავადებით
•ცხოვრობენ ზღვის დონიდან მაღალ ზონაში
ამ პირობებში ტვინს შეიძლება მუდმივად აკლდეს ჟანგბადი — რაც ასაკში უკვე სერიოზულ პრობლემად იქცევა.
ასაკის მატებასთან ერთად ტვინის აღდგენის უნარიც იკლებს. მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ასაკში ტვინი ცდილობს ახალი სისხლძარღვების წარმოქმნას, ასაკში ის ვეღარ იცავს და აღადგენს თავის დამცავ ბარიერს ისე ეფექტურად, როგორც ახალგაზრდობაში.
ეს ნიშნავს:
ნაწილობრივი ჟანგბადის ნაკლებობა → BBB-ის დაზიანება → ანთება → ნეიროდეგენერაცია (ალცჰაიმერი, დემენცია და სხვა).
როგორ დავიცვათ ტვინი?
- მართეთ ქრონიკული დაავადებები (გულის, ფილტვის)
- შეამოწმეთ ძილი — არ გაქვთ თუ არა აპნოე
- ნუ უგულებელყოფთ სუნთქვის ან ხველის სიმპტომებს
- ეცადეთ დაბალმთიან ზონაში იცხოვროთ ან იმგზავროთ ჟანგბადით აღჭურვილი სივრცეებით
- იმოძრავეთ, ივარჯიშეთ და დაძაბეთ ტვინი — ეს ხელს უწყობს სისხლის მიწოდებას.
კითხვა-პასუხი
შესაძლებელია ტვინის დაზიანება ჟანგბადის მცირე დეფიციტით?
- დიახ, განსაკუთრებით ასაკში. მკვლევრებმა ფიქსირებენ აშკარა ნეირონულ ზიანს.
ასაკთან ერთად ტვინის დაცვა იკლებს?
- დიახ. BBB აღდგენის უნარი მცირდება და ტვინი უფრო მგრძნობიარე ხდება.
აქვს თუ არა ძილის აპნოეს გავლენა ტვინზე?
- დიახ. ღამით ჟანგბადის დონის ვარდნა წამლავს ტვინს.
რა შედეგი აქვს ტვინის ანთებას?
- იწვევს ალცჰაიმერის, დემენციისა და ნეიროდეგენერაციულ დაავადებებს.
რა თქმა უნდა ტვინს შეუძლია სრულად გამოჯანმრთელება?
- ასაკში აღდგენის უნარი მცირდება, ამიტომ პრევენცია არის მთავარი სტრატეგია“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
ასევე დაგაინტერესებთ:
⭕„გილოცავ, საუკეთესო მამიკინო“ - როგორ მიულოცა იუბილარ ლევან ქარაზანიშვილს მეუღლემ დაბადების დღე
⭕სალომე ბაკურაძე თელავში გადაღებულ ფოტოებს გვიზიარებს - „ძალიან საყვარელი ხარ“
