საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
ამჯერად იგი ახალ პოსტს აქვეყნებს, სადაც COVID-19-ის და გრიპის შესახებ წერს. როგორც თავად ამბობს, ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ზემოთ აღნიშნულმა ფილტვებში ძველი კიბოს უჯრედები „გააღვიძა“:
„COVID-19-მა და გრიპმა შეიძლება „გააღვიძოს” ძველი კიბოს უჯრედები და ეს სასიკვდილოცაა!
ახალი კვლევა ჟურნალ Nature-ში გვაფრთხილებს: რესპირატორულმა ვირუსებმა — მათ შორის COVID-19-მა და გრიპმა — შეიძლება გაააქტიურონ ძველი, დამალული კიბოს უჯრედები და დააჩქარონ მეტასტაზების განვითარება.
ეს აღმოჩენა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ძუძუს კიბოს გადატანილი პაციენტებისთვის, რადგან დასაწყნარებული (“დორმანტული”) კიბოს უჯრედების ხელახალი გააქტიურება შეიძლება ძალიან სწრაფად გადაიქცეს სიცოცხლისთვის საშიშ მდგომარეობად.
რა აჩვენა კვლევამ?
ლაბორატორიული მოდელები:
• COVID-19-მა და გრიპმა ფილტვებში “გააღვიძეს” ძველი კიბოს უჯრედები.
• რამდენიმე კვირაში ცხოველებში გაჩნდა ახალი მეტასტაზები.
• აღმოჩნდა, რომ მთავარი „გადამრთველი“ იყო ცილა ინტერლეიკინ-6 (IL-6), რომელიც იმუნური სისტემის მიერ გამოიყოფა ინფექციისას.
მეცნიერების დასკვნა: თუ IL-6-ს ვაკონტროლებთ სპეციალური თერაპიებით, შეიძლება შევამციროთ კიბოს რეციდივის რისკი ინფექციის შემდეგ.
რეალური ადამიანების მონაცემები:
1. UK Biobank-ის ანალიზი
• კიბოს გადატანილ პაციენტებს, რომლებსაც COVID-19 ჰქონდათ, კიბოთი გარდაცვალების რისკი თითქმის ორმაგი ჰქონდათ კონტროლ ჯგუფთან შედარებით.
• ყველაზე მაღალი რისკი — ინფექციის პირველ წელს.
2. აშშ კიბოს კლინიკების მონაცემები
• ძუძუს კიბოს პაციენტები, რომლებმაც გადაიტანეს COVID-19, 50%-ით უფრო ხშირად ავითარებდნენ ფილტვის მეტასტაზებს, ვიდრე ისინი, ვისაც ვირუსი არ ჰქონია.
რას ნიშნავს ეს პაციენტებისთვის?
• ვაქცინაცია COVID-19-ისა და გრიპის წინააღმდეგ არის კრიტიკული.
• ინფექციის შემდეგ საჭიროა აქტიური მონიტორინგი — განსაკუთრებით ფილტვების.
• ექიმებმა უნდა გაითვალისწინონ IL-6-ის ბლოკატორები მაღალი რისკის პაციენტებში.
• პაციენტებმა უნდა გააძლიერონ იმუნური სისტემა ჯანსაღი კვებით და ფიზიკური აქტივობით.
კითხვა-პასუხი
- ეს ნიშნავს, რომ ვირუსი იწვევს ახალ კიბოს?
არა. ვირუსი არ „ქმნის“ ახალ კიბოს, მაგრამ შეუძლია, გაააქტიუროს ძველი, უკვე არსებულ მდგომარეობაში მყოფი კიბოს უჯრედები.
- ყველა კიბოს ტიპზე ვრცელდება ეს ეფექტი?
ამჟამად მტკიცებულება განსაკუთრებით ძლიერია ძუძუს კიბოსა და ფილტვის მეტასტაზებზე, თუმცა სხვა ტიპებიც კვლევის პროცესშია.
- რა ვქნა, თუ კიბოს გადატანის შემდეგ გრიპი ან COVID-19 მაქვს?
დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს და მოითხოვეთ დამატებითი მონიტორინგი — განსაკუთრებით პირველი 12 თვის განმავლობაში“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
ასევე დაგაინტერესებთ:
⭕„შოკში იქნებით, აუცილებლად გააკეთეთ...“ - რას გვასწავლის თაკო მელიქიშვილი
🎥 „მეორე რეპეტიცია...“ - ნუცა ბუზალაძე ქართულ ცეკვებს ითვისებს
