რამდენიმე თვის წინ კონსტანტინე გამსახურდიამ სოციალურ ქსელ ფეისბუქზე თავისი შვილის, დემეტრეს მიერ შესრულებული სიმფონიის ვიდეო გააზიარა, რომელიც გერმანიის საელჩოს ოფიცილურ გვერდზე იყო გამოქვეყნებული.
დემეტრე 3 წლის იყო, როცა შვეიცარიაში წაიყვანეს. ახლა ა მბობს, რომ თავს პრივილეგირებულ ბავშვად თვლიდა, თუმცა ამ გადმოსახედიდან, მიაჩნია, რომ სხვა შემთხვევაში „სულიერად ღარიბი“ იქნებოდა:
„სამი წლის ვიყავი, როცა მშობლებმა შვეიცარიაში წამიყვანეს საცხოვრებლად. ჩემი ძმა, ზვიადი, იქ დაიბადა, ემიგრაციაში. მინდა, გითხრათ, რომ ჩემი ბავშვობა ძალზე პრივილეგირებული და დაცული იყო.“
მიუხედავად ამისა, დემეტრე ქართულად გამართულად საუბრობს. ამბობს, რომ სახლში ყოველთვის ქართული გარემო სუფევდა:
„სკოლის შემდეგ შინ რომ ვბრუნდებოდი, აქ მეორე სკოლა მხვდებოდა. „ვეფხისტყაოსანს“ და ქართულ ნაწარმოებებს ვკითხულობდი. ხშირად ვკითხულობ ბაბუის შემოქმედებას. რამდენიმე წელიწადში ერთხელ ხელთავიდან ვკითხულობ, ხოლმე. ეს რაღაც მივიწყებულ ადგილზე დაბრუნებას ჰგავს - როცა რაღაც ადგილზე მიდიხარ და წლების შემდეგ ისევ ეწვევი მას, შეიძლება შეცვლილი იყო, ადგილიც სხვანაირი გეჩვენება“
– თქვი, პრივილეგირებული, დაცული ბავშვობა მქონდაო. არ გაგიჭირდა უცხო მხარეში შენი ადგილის პოვნა? და, რაში გამოიხატებოდა ეს პრივილეგია?
– თავიდან ძნელი იყო, მაგრამ მერე გავაცნობიერე, რომ სადაც არ უნდა ვიყო, ჩემი ქვეყანა ჩემშია, მას ვერსად ვერავინ წამართმევს. ჩემთვის საქართველო, პირველ რიგში, კულტურული და სულიერი ნაწილია. ეს თუ გააცნობიერე კაცმა, მიუხედავად ემიგრაციისა, სულ საქართველოში იქნები. ასე რომ, მე სულ საქართველოში ვიყავი და ახლაც ვარ, მიუხედავად იმისა, რომ შვეიცარიაში გავიზარდე და ახლაც იქ ვცხოვრობ. რაც შეეხება დაცულ და პრივილეგირებულ ბავშვობას, 90-იანი წლები საქართველოში, ალბათ, ყველას ჯერ კიდევ ცუდ მოგონებად ახსოვს და მაშინ ყველას შეეხო. მე ამ პერიოდში გამარიდეს და წამიყვანეს შორს. დღემდე მახსოვს ავტომატების ხმა შორიდან, არეულობა, დაძაბულობა. სხვათა შორის, როგორც ჩანს, იმდენად ჩარჩენილი მაქვს ავტომატების კაკანი, სახლში ვიჯექი, კოდალამ დააკაკუნა ხეზე და ის ხმა გამახსენდა და გამეცინა (იცინის). კიდევ მახსოვს უცნაური ნათურები, რომელიც ყვითლად ბჟუტავდა. ასევე, წვიმის, შემოდგომის სუნი... თბილისში, რაღაც სხვა სურნელია...
– დიდი კლასიკოსი მწერლის – კონსტანტინე გამსახურდიას შვილთაშვილი, საქართველოს პირველი პრეზიდენტის – ზვიად გამსახურდიას შვილიშვილი, პოლიტიკოს კონსტანტინე გამსახურდიას შვილი... ალბათ, ყველას ეგონა, შენც მათი გზით წახვიდოდი და მწერალი ან პოლიტიკოსი იქნებოდი. თუმცა, დღეს, შვეიცარიაში წარმატებული მუსიკოსი ხარ. მუსიკალური გენი რომელი წინაპრისგან დაგყვა?
– ჩვენს სახლში, ქართულ სიმღერებს ხშირად ვმღეროდით, სუფრა ქართული კერძებით იშლებოდა და ირგვლივ ქართული ატმოსფერო სუფევდა. ვკითხულობ ქართულად, გერმანულად, ინგლისურად, ფრანგულად. 4-5 წლის ვიყავი, ქართული წერა-კითხვა რომ დავიწყე. ამბობენ, კარგი პოლიტიკოსი იქნებოდიო, მაგრამ მე ეს არ მაინტერესებს (იცინის). რაც შეეხება მუსიკას, ბავშვობიდან მიდრეკილება მქონდა მუსიკისადმი და არ მგონია, ეს ნიჭიერება გენეტიკურად გადმოსულიყო. ჩემი შემოქმედება, უბრალოდ, ბევრი შრომისა და ინსპირაციის შედეგია და არა გენეტიკის. თუმცა, ბაბუა – ზვიად გამსახურდიაც, კარგად უკრავდა, ბებიაც და დედაც მუსიკალურები იყვნენ და არიან. შვეიცარიაში, რუდოლფ შტაინერის სკოლაში ვსწავლობდი, მერე გიმნაზიაში ჩავაბარე, შემდეგ – მუსიკალურ აკადემიაში, კომპოზიციისა და ფორტეპიანოს განხრით. გარკვეული პერიოდი, ბერლინის მუსიკალურ უნივერსიტეტში ვსწავლობდი. გამოცდის ჩაბარების შემდეგ კი, ისევ შვეიცარიაში დავბრუნდი და აქ, დღემდე სხვადასხვა პროექტში ვარ ჩართული. სხვათა შორის, ჩემი მეგობრები, ვისთან ერთადაც ვსწავლობდი, შვეიცარიიდან, პოლონეთიდან, საფრანგეთიდან და გერმანიიდან იყვნენ. ჩვენ სამი წლის წინ, ერთად შევქმენით მუსიკალურ-ინტერნაციონალური ჯგუფი „დელირიუმი“. ჩვენს მუსიკას, ძირითადად, შვეიცარიასა და პოლონეთში იცნობენ, საქართველოში – ჯერჯერობით, ნაკლებად. მახსოვს, პირველი წარმატებული პროექტი იყო, როცა რამდენიმე ცნობილი კომპოზიტორის ნაწარმოებები შევასრულეთ, მათ შორის ერთი ჩემიც იყო – „ზერსიდაი“. ეს სვანური სიტყვაა და ზეციდან გადმომავალ ძალას ნიშნავს. ნაწარმოებში გამოყენებულია სვანური ჭუნირის წყობა. ფაქტობრივად, მისი სიმები გადავიტანე ჩელოზე და ისე ავაწყე ნაწარმოები. მერე შვეიცარიულ რადიოში ჩავწერეთ, გავრცელდა და საკმაოდ წარმატებული იყო. რამდენიმე მცირე და დიდი ზომის პროექტი განვახორციელეთ, მაგრამ მათგან ჯერჯერობით ყველაზე მნიშვნელოვანი, ინტერაქტიული მუსიკალური თეატრი იყო, სახელად – „ვიკარე“. იკაროსის ლეგენდაზეა აგებული. „ვიკარე“ ეტრუსკული სიტყვაა და ეტრუსკულ კონტექსტს დავუკავშირე. ეს ჩემთვის ძალიან ახლო და ქართველურია. დავრწმუნდი, ეტრუსკული კულტურა ქართული კულტურის მონათესავე უნდა იყოს. მე ვარ ამ სპექტაკლის კომპოზიტორი და ასევე, რაც სცენაზე ხდება, მისი გარკვეული ინსტალაციებიც მე შევქმენი. ტექსტების ნაწილი ჩემია, ნაწილი – სხვების. „ვიკარე“ კოსმიური ჰარმონიიდან გადავარდნილი პიროვნების კათარზისსა და ინიციაციას განასახიერებს. სპექტაკლი გვიჩვენებს მთავარი გმირის გზას, რომელიც მთავრდება თავად მზეში შეფრენით, რაც ერთდროულად განადგურებას, გათავისუფლებასა და გასხივოსნებას უდრის.
– რამდენად ხშირად ჩამოდიხარ საქართველოში და რა განცდა გეუფლება, როცა მშობლიურ მიწაზე დგამ ფეხს?
– პირველად რომ ჩამოვედი, 16 წლის ვიყავი და ძალიან შთამბეჭდავი იყო. ახლა, წელიწადში ერთხელ მაინც ჩამოვდივარ. ბევრი ნათესავი და ძვირფასი მეგობარი მყავს. დროთა განმავლობაში ადამიანიც იცვლები და საქართველოში სულ სხვადასხვა ადამიანი ვბრუნდები და აქაურობაც სულ სხვადასხვანაირი მხვდება. ეს მუდმივი ცვლილება, ხომ, ყოველთვის თან ახლავს ადამიანის ცხოვრებას. წიგნზეც ასე ვარ – რომ წავიკითხავ, გადავდებ და წლები რომ გავა, ისევ ვკითხულობ – სხვანაირად აღქმისთვის.
– დიდი ბაბუის ნაწარმოებებს თუ კითხულობ, ასე განმეორებებით და ხშირ-ხშირად?
– დიახ. კონსტანტინე გამსახურდია არის ერთ-ერთი ავტორი, რომელსაც პერიოდულად ვკითხულობ და შეიძლება, ერთი მისი ნაწარმოები 10-12-ჯერაც მქონდეს გადაკითხული. 7 წლის ვიყავი, „დიდოსტატის მარჯვენა“ პირველად რომ წავიკითხე. ბევრი რამ ვერ გავიგე და გავაცნობიერე. მეორედ 14 წლისამ წავიკითხე და სხვა ემოცია მქონდა. მერე, 21 წლისამ – და ისევ სხვა განცდა... 2 წლის წინ კიდევ ერთხელ წავიკითხე და სხვანაირად აღვიქვი და გავაცნობიერე, დეტალებს უფრო ჩავუღრმავდი.
– ამბობენ, ძალიან კარგი მოჯირითე ხარ და მოგზაურობაც გიყვარს. ასეა?
– ჯირითი მიყვარს, თუმცა, არ ვთვლი თავს კარგ მოჯირითედ. ვაჟკაცური და სახალისო რამაა ცხენზე ჯდომა. მოგზაურობას რაც შეეხება, ის შანსია, უამრავ ახალს და სხვანაირს გაეცნო და გაიგო. მიყვარს ახალი ხალხის გაცნობა, მათთან კონტაქტი, ურთიერთობები. მაინტერესებს ადამიანებთან ურთიერთობა, რომლებიც აბსოლუტურად სხვანაირად აზროვნებენ, სხვანაირად ხედავენ სამყაროს. სიახლეებისა და სხვანაირად დანახვის მოყვარული ვარ და ეს ყოველთვის პოზიტივით მავსებს.
– ამბობენ, კარგი კულინარი ხარ – იმერულ ხაჭაპურსაც აცხობ და ნიგვზიან ბადრიჯანსაც ისე ამზადებ, თითებს რომ ჩაიკვნეტს კაცი. ეს სიმართლეა?
– დედაჩემისგან ვისწავლე ქართული კერძების მომზადება. დედა იმერელია და ამიტომაც, ვაცხობ საკმაოდ კარგ იმერულ ხაჭაპურებს (იცინის). სხვათა შორის, ცომსაც ჩემი ხელით ვზელ, ვფიქრობ, ეს კაცის საქმეა და ძალიან სახალისოა, ჯანი სჭირდება და თავისი მუხტი და მუღამი აქვს. შვეიცარიაში ჩემმა უცხოელმა მეგობრებმა ერთხელ რომ გასინჯეს ჩემი მომზადებული ხაჭაპური და ბადრიჯანი, ახლა უკვე შეკვეთებს მაძლევენ (იცინის).
– ვისთან ერთად ცხოვრობ შვეიცარიაში? საყვარელი ადამიანი თუ გვყავს და აპირებ დაოჯახებას?
– მეგობართან ერთად ვცხოვრობ. რაც შეეხება პირადს, ამ მომენტში არ მყავს შეყვარებული, დაოჯახებას ჯერ არ ვაპირებ. სხვა გეგმები მაქვს და ამაზე ჯერ არ ვფიქრობ. მართალია, ქართველ გოგონებს სხვანაირი სილამაზე და ეშხი აქვთ, მაგრამ სიყვარულს რომ ეხება საქმე, იქ ეროვნებას უკვე არ აქვს მნიშვნელობა – მთავარი ისაა, ადამიანთან რა გაკავშირებს.
– დემეტრე, სამი წლის ასაკში, საქართველოდან რომ არ წაეყვანე მშობლებს და აქ გაზრდილიყავი, როგორ გგონია, ვინ იქნებოდი დღეს? თუ გიფიქრია დაბრუნება?
– ეს კითხვა ჩემს თავს ადრეც დავუსვი და პასუხი ასეთი იყო: მე რომ აქ გავზდილიყავი, სრულიად სხვა ადამიანი ვიქნებოდი, სხვათა შორის, უფრო ღარიბი. სიღარიბეში, მატერიალურ მდგომარეობას არ ვგულისხმობ – სულიერად ღარიბი. ვერ შევხვდებოდი იმ ადამიანებს, ვისაც შევხდი – ადამიანებს, რომელმაც გამამდიდრეს თავიანთი არსებობით და შემოქმედებით. არ მექნებოდა ის ლაღი ურთიერთობები, რაც დღეს მაქვს და ვერ ვისწავლიდი, რაც ვისწავლე. ხშირად მიფიქრია საქართველოში დაბრუნებაზე, თუმცა, ამ დროისთვის ეს რთული იქნება ჩემთვის, როგორც ხელოვანისთვის. მაგრამ, თუ შესაბამისი პირობები შეიქმნება, ალბათ, დავბრუნდები.
– ძმა, ზვიად გამსახურდია, გერმანიაში წარმატებული რეჟისორია. მასთან თუ გაქვს ხშირი ურთიერთობა?
– ზვიადი ბერლინში ცხოვრობს, რეჟისორია. ორივენი ძალზე დაკავებულები ვართ, მარგამ პერიოდულად ვეკონტაქტებით ერთმანეთს. ჩავდივარ მასთან ბერლინში, ხანდახან ისიც ჩამოდის შვეიცარიაში. სხვათა შორის, ვითანამშრომლეთ კიდეც და მისი რამდენიმე ფილმისთვისაც შევქმენი მუსიკა. ზვიადი ძალიან საინტერესო რეჟისორია და განსაკუთრებული და განსხვავებული ხედვა აქვს. მისი ფილმები ვირტუოზულად და ბევრის მთქმელად ასახავენ ისეთ თემებს, როგორიც სისტემისგან გათავისუფლება, საზღვართა გარღვევა, აზროვნების განვითარება და შეცვლა, სენსუალურში გამოხატული აბსტრაქციაა.
ინტერვიუ 2011 წელს ჟურნალ „თბილისელებში“ გამოქვეყნდა.
აგრეთვე წაიკითხეთ:
საბჭოთა მაფიის შემქმნელი ქართველი ქალის ისტორია - ამბავი, რომელზე საუბარსაც ყველა გაურბის
არ ვყოფილიყავი „ქურდის შვილი“ და ვყოფილიყავი კოკა კობალაძე, ამაში პოეზია დამეხმარა - ინტერვიუ
