საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
ამჯერად იგი ახალ პოსტს აქვეყნებს, სადაც COVID‑19-ის ახალი შტამების შესახებ წერს:
„ისევ დაბრუნდა?
COVID‑19-ის ახალი შტამები, ნაკლები ვაქცინაცია და აშშ-ის სკანდალური გადაწყვეტილება.
ახალი შტამები, სწრაფი გავრცელება და ვაქცინაციის შემცირებული მაჩვენებლები — აგვისტოს დასაწყისში COVID‑19 კვლავ აქტუალური თემაა როგორც აშშ-ში, ისე ევროპაში, უკრაინაში, რუსეთსა და კავკასიის რეგიონშიც.
რა ხდება მსოფლიოში?
WHO‑ს უახლესი მონაცემებით, გლობალურად ბოლო თვეში დადასტურდა 90,000-ზე მეტი ახალი შემთხვევა, რაც შედარებით დაბალია, მაგრამ ზრდის ტენდენციაა 31 ქვეყანაში, განსაკუთრებით:
• აშშ
• დიდი ბრიტანეთი
• ირლანდია
• კანადა
• ტაილანდი
• სინგაპური
• ჰონკონგი
ორ ძირითად შტამს აქვს გავრცელების პოტენციალი:
• NB.1.8.1 (“Nimbus”) — გადამდებია და იწვევს ძლიერ ყელის ტკივილს (“პირსაბნის მაგვარს”).
• XFG (“Stratus”) — სწრაფად ვრცელდება აშშ‑ში და ევროპაში.
ორივე შტამი WHO‑მ შეაფასა როგორც “Variants Under Monitoring”, რაც ნიშნავს, რომ საშიშროებაა, მაგრამ ჯერ კიდევ არ დადასტურებულა გაზრდილი სიკვდილიანობა ან ჰოსპიტალიზაცია.
აშშ – COVID-19-ის შემთხვევები იზრდება, ვაქცინები კი… წყდება?!
ბოლო მონაცემებით:
• მხოლოდ 23 % ზრდასრულების აქვს უახლესი ბუსტერი
• ბავშვების აცრა შემცირებულია 13 %-მდე
7 აგვისტოს, 2025, აშშ-ის ჯანმრთელობის მდივანმა რობერტ კენედი უმცროსმა (RFK Jr.) ოფიციალურად გამოაცხადა, რომ შეჩერდება ახალი COVID‑19 ვაქცინების გამოყენება ქვეყანაში.
ეს განცხადება მძიმე კრიტიკის ქვეშ მოექცა როგორც ადგილობრივ, ისე საერთაშორისო ჯანდაცვის ექსპერტთა წრეებში.
პარადოქსია ის, რომ:
• ქვეყანაში მიმდინარეობს ახალი შტამების სწრაფი გავრცელება
• ტესტირების დადებითობის მაჩვენებელი უკვე აჭარბებს 6.5 %-ს
• სავარაუდოდ, სექტემბერში მოსალოდნელია სერიოზული ტალღა
ჯანდაცვის ინსტიტუტების შეფასებით, ეს ნაბიჯი:
• ეწინააღმდეგება მეცნიერულ რეკომენდაციებს
• ასუსტებს მოსახლეობის იმუნურ დაცვას
• ზრდის რისკს, რომ შემოდგომით აშშ-ში ჰოსპიტლების გადატვირთვა გარდაუვალი გახდეს
რუსეთი – გაურკვეველი მდგომარეობა
რუსეთში ოფიციალური მონაცემები პრაქტიკულად არ ქვეყნდება. ბოლო ცნობილი სტატისტიკა 2022 წლით თარიღდება:
• სრულად ვაქცინირებული იყო დაახლოებით 60 % მოსახლეობის
• განახლებული ვაქცინაციის ან ახალი შტამების შესახებ ინფორმაცია შეზღუდულია.
რუსეთი წარმოადგენს „ბრმა ზონას“ გლობალურ მონიტორინგში.
უკრაინა – ახალი შტამი გამოვლინდა. უკრაინის პოლტავას რეგიონში დადასტურდა XFG (“Stratus”) შტამი. ამ შტამმა გლობალურად ერთ თვეში 7.4 %-დან 22.7 %-მდე გაზარდა წილი.
სიმპტომები:
• ძლიერად გამოხატული ხმის ჩახლეჩა (ახალი სიმპტომი)
• ხველა, სიცხე, სისუსტე.
ვაქცინაციის დონე დაბალია (~45 % 2022 წლის მონაცემებით). გენომური მონიტორინგი პრაქტიკულად არ მიმდინარეობს – გავრცელების მასშტაბი უცნობია.
ევროპა – სტაბილურობა ბზარებით:
ევროპის ბევრი ქვეყანა COVID‑19-ს განიხილავს როგორც ჩვეულებრივ რესპირატორულ ინფექციას, თუმცა:
• შემთხვევების ზრდა ფიქსირდება ზოგან, განსაკუთრებით ხანდაზმულებში
• ვაქცინაციის მაჩვენებელი არადამაკმაყოფილებელია.
ევროკავშირის ქვეყნების მხოლოდ ნაწილში გაგრძელდა ბუსტერების ფართო კამპანია.
კავკასია – დაბალი სიფრთხილე, მაღალი რისკი.
საქართველოში, აზერბაიჯანსა და სომხეთში:
• არ გვაქვს გამჭვირვალე სტატისტიკა
• ვაქცინაციის მაჩვენებლები ან არ ქვეყნდება ან დაბალია
• გენომური მონიტორინგი პრაქტიკულად არ მიმდინარეობს.
რეგიონში არის რეალური საშიშროება, რომ ახალმა შტამებმა თავისუფლად შეაღწიონ და სწრაფად გავრცელდნენ, განსაკუთრებით თუ შემოდგომაზე გაიზრდება შემთხვევები ევროპაში ან უკრაინაში.
აშშ-ის ჯანმრთელობის მდივნის გადაწყვეტილება მეცნიერულად დაუცველი და პოლიტიკურად სახიფათოა — როცა შემთხვევები იზრდება, ვაქცინაციის შეწყვეტა მხოლოდ გაზრდის სისტემური კრიზისის ალბათობას.
ეს არის ძალიან ცუდი მაგალითი სხვა ქვეყნებისთვის და გაფრთხილება ჩვენთვისაც: COVID‑19 ჯერ არ დასრულებულა და იგი აუცილებლად დაბრუნდება, თუ სისტემურად არ ვიმოქმედებთ.
შეჯამება
• გლობალურად შემთხვევები იკლებს, მაგრამ მიმდინარეობს ახალი შტამების გაძლიერება
• აშშ-ში ვაქცინების შეწყვეტა შესაძლოა სერიოზულ აფეთქებად გადაიქცეს სექტემბერში
• უკრაინაში უკვე დადასტურდა Stratus შტამი
• რუსეთში მდგომარეობა გაურკვეველია
• ევროპა ცდილობს დაბალანსებას, მაგრამ აცრების დონე არასაკმარისია
• კავკასიაში ვითარება არ კონტროლდება და არსებობს გავრცელების მაღალი რისკი
ხშირად დასმული კითხვები:
Stratus ან Nimbus უფრო საშიშია?
არა — ორივეს აქვს მაღალი გადამდებლობა, მაგრამ ჯერჯერობით არ გამოვლენილა ზრდა სიკვდილიანობასა და ჰოსპიტალიზაციაში.
რატომ არ უნდა შეჩერდეს ვაქცინაცია?
იმიტომ რომ ვაქცინაცია ამცირებს მძიმე შემთხვევების, ჰოსპიტალიზაციის და სიკვდილიანობის რისკს.
როგორ მოვიქცეთ საქართველოში?
• დავიცვათ ჰიგიენა
• ცხვირსახოცით ვიფაროთ ხველა/ცხვირი
• ავიცრათ, როცა ხელმისაწვდომი გახდება ახალი ბუსტერი (ეს როდის იქნება არავინ იცის)
• ვიაროთ ნიღბით ხალხმრავალ დახურულ სივრცეებში“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
ასევე დაგაინტერესებთ:
