გიორგი ფხაკაძე საქართველოში არსებულ მომაკვდინებელ პარაზიტზე – „უხილავი მტერი, რომელიც შინაგან ორგანოებს ანადგურებს!“

„საქართველოში მომაკვდინებელი პარაზიტი – უხილავი მტერი, რომელიც შინაგან ორგანოებს ანადგურებს!

ბოლო დღეებში საქართველოში შოკის მომგვრელი შემთხვევა დაფიქსირდა – ბავშვის გარდაცვალება ინფექციით, რომელიც პარაზიტმა გამოიწვია.

ეს არ არის მარტივი „ჭია“. ეს არის ბიოლოგიური მტერი, რომელიც ჩუმად შედის ადამიანის სხეულში და აზიანებს ყველაზე მნიშვნელოვან ორგანოებს – ღვიძლს, ფილტვებს, თირკმელებს და ზოგჯერ ტვინსაც.

რა ვიცით ამ პარაზიტულ ინფექციაზე?

ყველაზე გავრცელებული პარაზიტები, რომლებიც ადამიანისთვის მომაკვდინებელია, მოიცავს შემდეგს:

• Echinococcus granulosus – იწვევს ცისტურ ეკინოკოკოზს (hydatid disease)
• Toxocara canis/cati – იწვევს ტოქსოკაროზს, რომელიც აზიანებს თვალს, ფილტვებს, ღვიძლს და ნერვულ სისტემას
• Fasciola hepatica – ღვიძლის პარაზიტი, რომელიც იწვევს ანთებებს და ფუნქციის დაკარგვას

ეს პარაზიტები ადამიანში ხვდებიან:

• დაბინძურებული წყლის ან ბოსტნეულის საშუალებით
• დაუბანელი ხელებით
• შინაური ცხოველების (ძაღლები, კატები) მეშვეობით
შესვლის შემდეგ ისინი მოძრაობენ სისხლში და განლაგდებიან ორგანოებში, სადაც ქმნიან ბუშტუკებს (ცისტებს). ცისტების გადახეთქვა იწვევს ძლიერ ალერგიულ შოკს და ხშირად – სიკვდილს.

ვინ არის საფრთხეში?

ყველაზე დიდი რისკი აქვთ:
• ბავშვებს
• ხანდაზმულ პირებს
• ქრონიკული ავადმყოფობით ან იმუნოსუპრესიაში მყოფებს
• სოფლად მცხოვრებ ადამიანებს, სადაც წყალმომარაგება და სანიტარია პრობლემურია

რატომ ვერ ხდება დროული დიაგნოსტიკა?

საქართველოში, განსაკუთრებით რეგიონებში, არ არის საკმარისი აღჭურვილობა და ცოდნა იმისთვის, რომ ექიმებმა დროულად ამოიცნონ პარაზიტული ინფექცია. ხშირად:

• სიმპტომები დაბნეულობას იწვევს (მაგ. სისუსტე, თავბრუდახვევა, თავის ტკივილი)
• არ არსებობს მარტივი ტესტი, რომელიც ადგილზე შეძლებს დიაგნოზის დასმას
• პაციენტები სამწუხაროდ მიდიან ექიმთან გვიან – უკვე ორგანოთა დაზიანებით

უნდა გვესმოდეს, რომ მსგავსი ტრაგიკული შემთხვევების პრევენცია შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როდესაც კლინიკებს აქვთ მკაფიო პროტოკოლები, კვალიფიციური პერსონალი და თანამედროვე დიაგნოსტიკური საშუალებები. სწორედ ამას უზრუნველყოფს საერთაშორისო ჰოსპიტალური აკრედიტაცია, როგორიცაა Accreditation Canada • აკრედიტაცია კანადა და Joint Commission International (JCI) — გლობალურად აღიარებული სტანდარტებით, რომლებიც უზრუნველყოფენ პაციენტის უსაფრთხოებას, ინფექციების კონტროლს და დროულ დიაგნოსტიკას. სამწუხაროდ, საქართველოში არსებული 287 ჰოსპიტლიდან მხოლოდ 9 კლინიკაა აკრედიტებული Accreditation Canada-ის მიერ, და მხოლოდ 3 ჰოსპიტალი აკრედიტებულია JCI-ის მიერ. სანამ ყველა დაწესებულება არ დაიცავს საერთაშორისო სტანდარტებს, ჩვენი ჯანმრთელობა კვლავ დაუცველი დარჩება მსგავსი უხილავი საფრთხეების წინაშე.

საკვები პროდუქტები, რომლებიც პარაზიტების გადაცემის მაღალი რისკის მატარებელია:

1. დაუბანელი ბოსტნეული და მწვანილი

 მაგ.: ქინძი, ოხრახუში, სალათის ფოთლები

• ხშირად ირწყვება დაბინძურებული წყლით ან იზრდება არაჰიგიენურ პირობებში
• რისკი: ტოქსოკარა, ასკარიდოზი, ამებიაზი

რეკომენდაცია: ყოველი გამოყენებამდე კარგად გარეცხეთ გამდინარე წყლით და დაამუშავეთ სუსტი ძმრის ხსნარში

2. არ დამუშავებული ხორცი და ღვიძლი

 მაგ.: ღორის ან ძროხის ხორცი, შინაური ფრინველი, ღვიძლი
• შესაძლოა შეიცავდეს ცისტებს, ლარვებს ან სხვა პარაზიტებს
• რისკი: ტენია (შესაფერისად არ შემწვარი ხორცით), ტრიქინელა

რეკომენდაცია: ხორცი უნდა შემწვარი იყოს მინიმუმ 70°C ტემპერატურაზე

3. მდინარეებში ან ჭაში გატარებული დაუდუღარი წყალი
 
• შესაძლოა შეიცავდეს პარაზიტულ კვერცხებს ან ლარვებს
• რისკი: ჯარდია, კრიპტოსპორიდიუმი, ამებიაზი

რეკომენდაცია: სასმელი წყალი უნდა გაიდუღოს ან გაიფილტროს

4. დაუმუშავებელი თევზი და ზღვის პროდუქტები

 მაგ.: სუში, ქაშაყი, ლობიო-თევზი

• ზოგჯერ შეიცავს ანისაკიდს, ტაპურებს ან სხვა პარაზიტებს
• რისკი: ანისაკიდოზი, დიფილობოტრიუმი

რეკომენდაცია: მხოლოდ სერტიფიცირებული წყაროდან მიღებული და სწორად მომზადებული თევზი მიიღეთ

5. შინაური ცხოველებისგან დაბინძურებული საკვები
 
• ძაღლებისა და კატების ექსკრემენტებით დაბინძურებული პროდუქტი შეიძლება შეიცავდეს ტოქსოკარას ან სხვა პარაზიტებს

რეკომენდაცია: არ შეეხოთ საკვებს დაუბანელი ხელებით ცხოველებთან თამაშის შემდეგ

6. ქუჩაში ან ბაზარში მომზადებული დაუფარავი საჭმელი
 
• შესაძლებელია იყოს დაბინძურებული მტვრით, მწერებით, არადეზინფიცირებული ხელებით

რეკომენდაცია: აირჩიეთ მხოლოდ სანდო და ჰიგიენურად მომზადებული პროდუქტი

რას უნდა ვაკეთებდეთ, როგორც ქვეყანა?

1. მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლება – ხალხმა უნდა იცოდეს, რომ ბუნებრივი პროდუქტებიც კი შეიძლება იყოს საშიში, თუ არ არის სათანადოდ დამუშავებული
2. სკრინინგი და ანალიზები – სკოლებში, ბაღებში და სოფლის ამბულატორიებში რეგულარული ტესტირება
3. ჰიგიენის სწავლებები სკოლებში – დაბინძურებული ხელები არის ყველა დაავადების საწყისი
4. შინაური ცხოველების კონტროლი – მოსახლეობამ უნდა იცოდეს დეჰელმინტიზაციის აუცილებლობა
5. ლაბორატორიული გამოკვლევების ხელმისაწვდომობა ყველა რეგიონში

ეს შემთხვევა სიმპტომია – არა მხოლოდ ბავშვის გარდაცვალება, არამედ სისტემური სიძნელე, რომელსაც ჩვენი ქვეყანა ვერ უმკლავდება. სერიოზული პარაზიტული ინფექციები საჭიროებს ეროვნულ პროტოკოლს, რესურსებს და განათლებას. საზოგადოებას უნდა მივაწვდოთ ინფორმაცია, რათა ადამიანები გადარჩნენ.

დასკვნა:

პარაზიტები – ეს უხილავი მტრები – გვემუქრებიან იქ, სადაც ჰიგიენა, სანიტარია და განათლება სუსტია. საქართველოში, სადაც ზოგიერთ რეგიონში არც სუფთა წყალია და არც საკმარისი სამედიცინო მომსახურება, ასეთი ინფექციები არაერთ სიცოცხლეს ემუქრება.

გადაჭრის გზა არსებობს – განათლება, პრევენცია და დროული მკურნალობა“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.

ასევე დაგაინტერესებთ:

⭕ლიზა ყენია ფოტოსესიიდან ახალ ფოტოებს აქვეყნებს - „რა სილამაზეა“

⭕გიგი დედალამაზიშვილის მეუღლე იუბილარია - როგორ ულოცავს მარინა კარპს დედამთილი

⭕„მე ვერ შევძელი, მაგრამ მჯერა, ვინმე აუცილებლად დაარღვევს სილამაზის დამკვიდრებულ სტანდარტებს და შეწყდება ბულინგი წონასთან დაკავშირებით“ - თიკა ჯამბურია