საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
ამჯერად იგი სტატუსს აქვეყნებს, სადაც შაქრისა და ეკრანების უარყოფით გავლენაზე წერს:
„შაქარი და ეკრანები — შეიძლება ADHD-ს სიმპტომები „გაქრეს“?!
ბავშვებში ADHD (ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის დარღვევა) სულ უფრო ხშირია. ბევრი მშობელი ფიქრობს წამლებზე, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ კვება და ეკრანების დრო შესაძლოა გადამწყვეტ როლს თამაშობდეს.
რა აჩვენა კვლევამ?
ჰოლანდიელმა მკვლევარმა დოქტორმა ლიდი პელსერმა ჩაატარა რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევა (The Lancet, 2011), სადაც ბავშვები 5-კვირიან „few foods diet“-ზე გადაიყვანეს.
ეს დიეტა მოიცავდა მხოლოდ მარტივ საკვებს: ბრინჯი, ინდაური, რამდენიმე ბოსტნეული, მსხალი და წყალი — ანუ არავითარი დამუშავებული საკვები და დანამატები.
შედეგი შოკის მომგვრელი იყო: ბავშვების 40–50%-ში ADHD-ს სიმპტომები თითქმის მთლიანად გაქრა.
როცა ბავშვებს ისევ დაუბრუნეს შაქრითა და დანამატებით სავსე საკვები, სიმპტომები სწრაფად დაბრუნდა.
ეკრანის დრო და ტვინის გადატვირთვა.
მეცნიერები გვაფრთხილებენ:
• ზედმეტი ეკრანი ბავშვებში (განსაკუთრებით 12 წლამდე) აჭარბებს დოფამინის სისტემას — იგივე სისტემას, რომელიც აკონტროლებს ყურადღებას და იმპულსებს.
• ტვინი ეჩვევა სწრაფი ჯილდოს მიღებას (ვიდეო, თამაში, TikTok).
• რეალური სწავლა და ყოველდღიური დავალებები ბავშვს ეჩვენება მოსაწყენი და რთული.
შედეგი:
• ძილის პრობლემები
• გაღიზიანება
• ემოციური დისბალანსი
— ყველაფერი ეს ADHD-ს სიმპტომებს ჰგავს.
რა შეუძლია მშობელს?
• შაქარი და ტკბილეული შეზღუდე — განსაკუთრებით საღამოს.
• დამუშავებული საკვები (სნექები, გაზიანი სასმელები, ფერადი ტკბილეული) ამოიღე რაციონიდან.
• ეკრანის დრო მკაცრად აკონტროლე — არა 2 საათზე მეტი დღეში, და არა ძილის წინ.
• ფიზიკური აქტივობა და ძილის რეჟიმი საუკეთესო ბუნებრივი „წამალია“.
კითხვები და პასუხები
ყველა ბავშვს დაეხმარება ეს მეთოდი?
არა ყველას, მაგრამ კვლევები აჩვენებს, რომ თითქმის ნახევარს სიმპტომები საგრძნობლად უმსუბუქდება.
ეს ნიშნავს, რომ წამლები აღარ არის საჭირო?
არა. მძიმე შემთხვევებში მედიკამენტი აუცილებელია, მაგრამ კვება და ეკრანების კონტროლი ყოველთვის უნდა იყოს პირველი ნაბიჯი.
ექიმის გარეშე შეიძლება ასეთი დიეტის დაწყება?
არ შეიძლება! დიეტა მკაცრად უნდა წარიმართოს ექიმისა და დიეტოლოგის ზედამხედველობით, რადგან ბავშვს სჭირდება სრულფასოვანი კვება“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
⭕ ასევე დაგაინტერესებთ:
