საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
ამჯერად იგი ახალ პოსტს აქვეყნებს, სადაც ორსულთა დანამატებზე საუბრობს:
„ორსულთა დანამატები — საერთაშორისო და ევროკავშირის პრაქტიკა.
რატომ არის ეს თემა მნიშვნელოვანი?
ორსულობისა და ძუძუთი კვების პერიოდში ქალები განსაკუთრებით მგრძნობიარე და მოწყვლადი ჯგუფია. სწორედ ამიტომ, დანამატების დანიშვნა ამ პერიოდში უნდა ეფუძნებოდეს მკაფიო სამეცნიერო მტკიცებულებებს და საერთაშორისო რეკომენდაციებს, რათა თავიდან ავიცილოთ ზედმეტი, არასაჭირო ან საშიში დანამატების გამოყენება.
საერთაშორისო (WHO) რეკომენდაციები.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მიხედვით, ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში დანამატები უნდა ინიშვნებოდეს მიზნობრივად, შემდეგი პრინციპებით:
1. ფოლიუმის მჟავა – რეკომენდებულია ყველა ქალისთვის ორსულობამდე და ორსულობის პირველ ტრიმესტრში, ნერვული მილის დეფექტების პრევენციისთვის.
2. რკინა – მხოლოდ მაშინ, თუ სისხლის ანალიზი ადასტურებს ანემიის ან რკინის დეფიციტის არსებობას, ან თუ მოსახლეობაში ანემიის გავრცელება მაღალია.
3. ვიტამინი D – მხოლოდ დადასტურებული დეფიციტის ან მაღალი რისკის შემთხვევაში (მაგალითად, მზის სინათლის ნაკლებობა).
4. კალციუმი – მხოლოდ დაბალი კვებითი მიღების და პრეეკლამპსიის მაღალი რისკის პირობებში.
5. მულტივიტამინები – არ არის რეკომენდებული ყველა ორსულისთვის ავტომატურად; საჭიროა ინდივიდუალური შეფასება.
WHO მთავარი გზავნილი: დანამატი ინიშნება მაშინ, როცა არის კლინიკურად და ლაბორატორიულად დადასტურებული საჭიროება.
ევროკავშირის პრაქტიკა და რეგულაციები
ევროკავშირი პირდაპირ არ არეგულირებს ექიმების კლინიკურ გადაწყვეტილებებს, მაგრამ მკაცრად აკონტროლებს დანამატების მარკეტინგს, ეტიკეტირებას და ჯანმრთელობის პრეტენზიებს.
ძირითადი რეგულაციები:
1. Regulation (EC) No 1924/2006 – ჯანმრთელობის პრეტენზიები (მაგ. „აუმჯობესებს ნაყოფის განვითარებას“) შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი დამტკიცებულია ევროპის სურსათის უსაფრთხოების სააგენტოს (EFSA) მიერ და გამოყენებულია ზუსტი wording.
2. Directive 2002/46/EC – განსაზღვრავს რომელი ვიტამინები და მინერალებია დასაშვები დანამატებში, რა დოზებით და რა ფორმით.
3. Regulation (EC) No 178/2002 – კრძალავს მომხმარებლის შეცდომაში შეყვანას, მათ შორის ისეთი შთაბეჭდილების შექმნას, თითქოს პროდუქტი აუცილებელია ყველასთვის ან შეუძლია დაავადების პრევენცია/მკურნალობა (თუ ეს არ არის მედიკამენტი).
როგორ ხდება დანიშვნა ევროკავშირში?
• ექიმის რეკომენდაცია ეფუძნება:
• ეროვნულ ან ევროპულ კლინიკურ გაიდლაინებს
• სისხლის ანალიზებს და კვებითი სტატუსის შეფასებას
• რისკფაქტორებს (მრავალნაყოფიანი ორსულობა, ქრონიკული დაავადება, სპეციფიკური დიეტა და სხვ.)
• დანამატი არ არის „ყველასთვის ერთნაირად“ დანიშნული.
• კარგი პრაქტიკის ნაწილი არის მიზეზის დაფიქსირება სამედიცინო ჩანაწერში.
რატომ ხდება ზედმეტი დანიშვნა?
• აგრესიული მარკეტინგი, განსაკუთრებით ორსულებზე და ახალდედებზე.
• წარმოდგენა, რომ დანამატები „უვნებელია“.
• მოძველებული პრაქტიკა და არასაკმარისი განათლება.
• პაციენტის მოლოდინი „რაღაც მაინც დამინიშნონ“.
დასკვნა
საერთაშორისო და ევროკავშირის პრაქტიკა ემყარება მიზნობრივ, მტკიცებულებაზე დაფუძნებულ დანიშვნას. ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში დანამატი ინიშნება მხოლოდ მაშინ, როცა ეს კლინიკურად გამართლებულია. ავტომატური დანიშვნა, ანალიზის გარეშე, არ შეესაბამება არც WHO-ს და არც ევროკავშირის კარგ პრაქტიკას“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
⭕ ასევე დაგაინტერესებთ:
🎥 „ულამაზესი წყვილი“ - ნოე სულაბერიძე ოჯახთან ერთად თურქეთში ისვენებს
