საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი, WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომელსაც აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე, სოციალურ ქსელში საზოგადოებას პერიოდულად უზიარებს სასარგებლო რჩევებს.
რა არის Long COVID-ი, რამდენად საფრთხილოა ის ადამიანებისთვის და როგორ ვუმკურნალოთ მას? - აღნიშნულ საკითხზე გიორგი ფხაკაძე ახალ პოსტს აქვეყნებს და რეკომენდაციებს გვიზიარებს:
„Long COVID რეალურია — და მეცნიერებმა ახლა მტკიცებულება იპოვეს!
მეცნიერებმა პირველად შეძლეს ვირუსული ცილოვანი ფრაგმენტების იდენტიფიცირება იმ ადამიანების სისხლში, რომლებსაც გრძელვადიანი COVID (Long COVID) აწუხებთ. ეს აღმოჩენა საბოლოოდ ადასტურებს იმას, რასაც მილიონობით პაციენტი უკვე წლებია განიცდის: გართულებული სიმპტომები დაავადების გადატანის შემდეგ რეალურია და ბიოლოგიური საფუძველი აქვს.
რა აღმოაჩინეს მეცნიერებმა?
ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ:
• SARS-CoV-2 ვირუსის 65 უნიკალური ფრაგმენტი გამოვლინდა,
• ეს ფრაგმენტები აღმოჩნდა ექსტრაცელულარულ ვეზიკულებში (EVs) — მიკროსკოპულ „პაკეტებში“, რომლებსაც უჯრედები ერთმანეთთან კომუნიკაციისთვის იყენებენ,
• ყველა ეს ფრაგმენტი დაკავშირებულია Pp1ab ცილასთან — ეს არის რეპლიკაციის ცილა, რომელიც ჯანმრთელ ადამიანში საერთოდ არ გვხვდება.
ეს ნიშნავს, რომ პირველად გვაქვს სავარაუდო ბიომარკერი Long COVID-ისთვის — კონკრეტული მოლეკულა, რომლის არსებობა დაავადების არსებობაზე მიუთითებს.
რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?
გრძელვადიანი COVID-ი დღემდე ერთ-ერთი ყველაზე სადავო და გაურკვეველი მდგომარეობაა. პაციენტები წლებია უჩივიან:
• ქრონიკულ დაღლილობას
• ტვინის „ნისლს“ (გონებრივი დაბინდვა)
• ქოშინს
• კუნთისა და სახსრების ტკივილს
ხშირად ექიმები ვერ პოულობდნენ ობიექტურ სამეცნიერო მტკიცებულებას, რის გამოც ეს სიმპტომები სკეპტიციზმის სამიზნე ხდებოდა.
ახლა კი მეცნიერებმა აჩვენეს, რომ ვირუსის ფრაგმენტები რეალურად ინარჩუნებს არსებობას ორგანიზმში ინფექციის გადატანის შემდეგაც.
როგორ შეიძლება ეს მოქმედებდეს?
კვლევა მიუთითებს, რომ ვირუსული „მოჩვენებითი ცილები“ შესაძლოა:
• პერიოდულად ჩნდებოდეს და ქრებოდეს,
• აქტიურდებოდეს სტრესის, ფიზიკური დატვირთვის ან სხვა ფაქტორების დროს,
• არღვევდეს იმუნური სისტემის ნორმალურ მუშაობას.
ეს ხსნის, თუ რატომ არის Long COVID-ის სიმპტომები ხშირად მერყევი და არასტაბილური.
რას ნიშნავს ეს მომავალი მკურნალობისთვის?
თუ ეს აღმოჩენა დიდი მასშტაბის კვლევებში დადასტურდება:
• შესაძლოა, პირველად შეიქმნას საიმედო სისხლის ტესტი Long COVID-ის დიაგნოსტირებისთვის,
• ექიმები შეძლებენ განსხვავებული მკურნალობის სტრატეგიების შემუშავებას,
• პაციენტები, რომელთა სიმპტომები აქამდე „მხოლოდ ფსიქოლოგიურად“ აღიქმებოდა, საბოლოოდ მიიღებენ მეცნიერულ აღიარებას.
კითხვა-პასუხი
- რა არის Long COVID?
- ეს არის მდგომარეობა, როცა COVID-19-ის გადატანის შემდეგ სიმპტომები გრძელდება - 12 კვირა და ყოველდღიურ ცხოვრებას ართულებს.
- ყველა პაციენტში ჩანს ეს ბიომარკერი?
- არა. მაგრამ კვლევა აჩვენებს, რომ შესაძლოა ცილები პერიოდულად ჩანდეს, ამიტომ უფრო სენსიტიური ტესტები საჭირო იქნება.
- ნიშნავს თუ არა ეს, რომ Long COVID ინფექციაა და გადამდებია?
- არა. აღმოჩენა მიუთითებს არა გადადებაზე, არამედ დარჩენილ „ნამსხვრევებზე“, რომლებიც ორგანიზმს ნორმალურად ფუნქციონირებაში უშლის ხელს“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
⭕ ასევე დაგაინტერესებთ:
⭕ თაკო ჩხეიძე მწვანე კონცხზე ისვენებს - „საოცარ ფორმაში ხარ“
⭕ საფრანგეთის საელჩო - „საქართველომ გაიბრწყინა გუშინ საღამოს, ძალა აღმართს ხნავს“
