ცნობილი ნუტრიციოლოგი და კვების ფსიქოლოგი ნატა გაგუამ, რომელიც მუდამ ამბობს, რომ წონის კლება ნებისყოფის გამომუშავება კი არა, მოქნილი სისტემის შექმნაა, სოციალურ ქსელში ახალ პოსტს აქვეყნებს.
მისი თქმით, საკვებთან და წონასთან ჩვენი ურთიერთობა იშვიათად ეხება მხოლოდ საკვებს. ეს არის რთული ფსიქოემოციური რუკა:
„შენი სხეულის ენა: რატომ იწყება წონასთან ბრძოლა გონებაში და არა თეფშზე.
ჩვენ ათწლეულები გავატარეთ კალორიების თვლაში, ცხიმების დემონიზებასა და სხეულთან მექანიკურ ბრძოლაში. თუმცა, ქრონიკული დიეტების ეპოქაში, პრობლემა არსად გამქრალა. რატომ? იმიტომ, რომ ჩვენ ვმკურნალობთ სიმპტომს და ვაიგნორირებთ გამომწვევ მიზეზს.
საკვებთან და წონასთან ჩვენი ურთიერთობა იშვიათად ეხება მხოლოდ საკვებს. ეს არის რთული ფსიქოემოციური რუკა.
მოდით, გავშიფროთ სამი ძირითადი ჭეშმარიტება, რომელიც წონის მართვის პარადიგმას სრულიად ცვლის.
1. სომატური ინტელექტი და ემოციური შიმშილი
„სხეული არასდროს გვატყუებს, ჩვენ უბრალოდ აღარ გვესმის მისი ენა“.
სხეული არის ინტელექტუალური, სომატური სისტემა, რომელიც მუდმივად გვიგზავნის მონაცემებს. პრობლემა ისაა, რომ ჩვენ ვცხოვრობთ „თავში“ და იმდენად ვართ მოწყვეტილი სხეულებრივ შეგრძნებებს, რომ ვეღარ ვარჩევთ ფიზიოლოგიურ შიმშილს ემოციური დისკომფორტისგან.
შიმშილი ხდება „უნივერსალური პასუხი“ ნებისმიერ დისტრესზე:
• დაღლილობა? ვჭამთ ენერგიისთვის (თუმცა გვჭირდება ძილი).
• შიში/შფოთვა? ვჭამთ დასამშვიდებლად (თუმცა გვჭირდება უსაფრთხოება).
• წყენა/მარტოობა? ვჭამთ სიცარიელის ამოსავსებად (თუმცა გვჭირდება ურთიერთობა).
• მოწყენილობა? ვჭამთ სტიმულისთვის (თუმცა გვჭირდება მიზანი, ჰობი, ახალი იდეები).
რეკომენდაცია:
შეიმუშავეთ „შეგნებული პაუზის“ პრაქტიკა. როცა მაცივრის კარს აღებთ, დაპაუზდით 1 წუთით და დაუსვით საკუთარ თავს შეკითხვა: „რას ვგრძნობ მე ახლა სინამდვილეში?“
ნუ ეცდებით გრძნობის დაუყოვნებლივ „გამოსწორებას“. უბრალოდ დაარქვით მას სახელი: „დაღლილი ვარ“, „იმედგაცრუებული ვარ“. ემოციის იდენტიფიცირება ამცირებს მის ინტენსივობას და გაძლევთ არჩევანს — შეჭამოთ ის, თუ რეალურად მიხედოთ გამოწვევას (მაგალითად, დაისვენოთ).
2. წონა, როგორც ფსიქოსომატური დაცვა
„ზედმეტი წონა ხშირად სხეულის მტკიცებაა: ‘მე თავს ვიცავ!’“
ფსიქოსომატიკაში სხეული და ფსიქიკა განუყოფელია. თუ ფსიქიკა თავს მუდმივი საფრთხის ქვეშ გრძნობს (ტოქსიკური ურთიერთობები, ქრონიკული დისტრესი სამსახურში, წარსულის ტრავმა, მუდმივი თვითკრიტიკა), სხეული გადადის გადარჩენის რეჟიმში.
ცხიმი, ამ კონტექსტში, ასრულებს რამდენიმე ფსიქოლოგიურ ფუნქციას:
1. ფიზიკური ბარიერი: ქმნის დისტანციას სამყაროსა და „მე“-ს შორის.
2. ენერგიის რეზერვი: თუ გონება მუდმივად „ცუდ დროს“ ელის, სხეული რესურსებს აგროვებს.
3. ემოციური ბუფერი: ის ფაქტობრივად „აბლაგვებს“ მტკივნეული ემოციების ინტენსივობას.
რეკომენდაცია:
შეწყვიტეთ სხეულთან ომი. თქვენ არ შეგიძლიათ სიძულვილით მიაღწიოთ ჯანმრთელობას. დიეტა და ვარჯიში, რომელიც თვითდასჯაზეა დაფუძნებული, მხოლოდ აძლიერებს სტრესის ჰორმონებს და აიძულებს სხეულს, კიდევ უფრო მეტად ჩაეჭიდოს „დამცავ“ წონას.
იმის მაგივრად, რომ ჰკითხოთ: „როგორ მოვიშორო ზედმეტი წონა?“, ჰკითხეთ: „რისგან მიცავს ზედმეტი ცხიმი?“ და „როგორ შემიძლია, თავს უსაფრთხოდ ვგრძნობდე ჩემსავე სხეულში?“. ფოკუსირდით შინაგანი უსაფრთხოების შექმნაზე (მედიტაცია, თერაპია, ჯანსაღი საზღვრები) და სხეული თავად დაიწყებს იმის „გაშვებას“, რაც აღარ სჭირდება.
3. მიმღებლობა, როგორც ტრანსფორმაციის კატალიზატორი
„სხეულთან ომი მთავრდება იმ დღეს, როცა პირველად ამბობ: მე მიყვარს ჩემი სხეული, ახლა და აქ.“
ჩვენი გამოცდილება გვასწავლის პირობით სიყვარულს: „მე შევიყვარებ ჩემს თავს, როდესაც დავიკლებ 12 კილოგრამს“, „ბედნიერი ვიქნები, როდესაც ამ კაბაში ჩავეტევი“. ეს არის დამღლელი პროცესი, რომელიც გარანტირებულ იმედგაცრუებას იწვევს.
ცვლილება იწყება არა თვითგვევით, არამედ რადიკალური მიმღებლობით. პარადოქსია, მაგრამ ცვლილება შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როცა ვწყვეტთ ცვლილების აკვიატებულ მოთხოვნას.
როცა სხეულს ეპყრობი, როგორც მტერს, ის გიპასუხებს წინააღმდეგობით (კვებითი აშლილობები, მეტაბოლიზმის შენელება). როცა მას ეპყრობი, როგორც პარტნიორს, ის გიპასუხებს თანამშრომლობით.
რეკომენდაცია:
გადაიტანეთ ფოკუსი ესთეტიკიდან მადლიერებაზე. სიყვარულზე დაფუძნებული მოტივაცია ნიშნავს:
• მე ვვარჯიშობ იმიტომ, რომ პატივს ვცემ ჩემს სხეულს და მსურს, ის ჯანმრთელი იყოს (და არა იმიტომ, რომ მძულს ჩემი სხეული).
• მე ვირჩევ ჯანსაღ საკვებს იმიტომ, რომ მინდა, ჩემს სხეულს ჰქონდეს საუკეთესო ენერგიის წყარო (და არა იმიტომ, რომ „აკრძალული“ მაქვს შოკოლადი).
დაიწყეთ თქვენი სხეულის პატივისცემა დღეს, იმ წონით, როგორიც გაქვთ. დაჰპირდით, რომ იზრუნებთ მასზე. ამ პატივისცემიდან და მზრუნველობიდან დაბადებული შედეგი იქნება არა მხოლოდ სტაბილური, არამედ ტრანსფორმაციული“, - წერს ნატა გაგუა.
ასევე დაგაინტერესებთ:
