საქართველოს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და ჯანდაცვის ხარისხის საერთაშორისო ექსპერტი, პროფესორი გიორგი ფხაკაძე, რომლის საქმიანობა საერთაშორისო სტანდარტების დანერგვას, პაციენტთა განათლებას და ჯანდაცვის სექტორის სისტემურ განვითარებას მოიცავს, სოციალურ ქსელში წერს, რომ მალე ახალი ვაქცინა გამოვა, რასაც ნემსის სახე არ ექნება.
„ნემსების დრო შეიძლება მალე დასრულდეს: ახალი ნემსის გარეშე ვაქცინა.
ინოვაცია, რომელიც ჯანმრთელობის სექტორს შეცვლის. ვაქცინაცია ხშირად დაკავშირებულია მტკივნეულ გამოცდილებასთან, რაც განსაკუთრებით რთულ პროცესს ქმნის ბავშვებისთვის და ისედაც ნემსების მიმართ მგრძნობიარე ადამიანებისთვის. თუმცა, ახალი კვლევის თანახმად, ნემსის გარეშე ვაქცინები მალე რეალობად შეიძლება იქცეს. სტენფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა შეიმუშავეს ვაქცინის ფორმა კრემის სახით, რომელიც კანზე დატანის შემდეგ ორგანიზმში იმუნურ პასუხს ისეთივე ეფექტურობით იწვევს, როგორც ჩვეულებრივი ნემსის ვაქცინა.
როგორ მუშაობს ეს მეთოდი?
კვლევა, რომელიც ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა, იყენებს კანზე ბუნებრივად არსებულ ბაქტერიას Staphylococcus epidermidis. მეცნიერებმა ბიოინჟინერიით შეცვალეს ეს ბაქტერია და ის ლაბორატორიულ თაგვებზე გამოცადეს. კრემის დატანის შემდეგ თაგვებს ორგანიზმში ანტისხეულები გამოუმუშავდათ და ისინი დაცულნი იყვნენ, მაშინაც კი, როდესაც მათ სასიკვდილო დოზით ტეტანუსის ტოქსინს აძლევდნენ.
მეთოდის ძირითადი მექანიზმი დაფუძნებულია ბაქტერიულ პროტეინზე, სახელად Aap, რომელიც კანში არსებულ სენტინელ უჯრედებს (იმუნური სისტემის “პატრულს”) აქტიურ მდგომარეობაში გადაჰყავს. რაც ყველაზე საინტერესოა, ადამიანებს უკვე ბუნებრივად აქვთ S. epidermidis-ის ბაქტერია კანზე, რაც ნიშნავს, რომ მომავალში ვაქცინები ნემსების გარეშე, მხოლოდ კრემის გამოყენებით, პოტენციურად სრულიად უსაფრთხოდ გახდება.
რა სარგებელი ექნება ამ ინოვაციას?
1. ნემსებისგან გათავისუფლება: ვაქცინაციის პროცესი განსაკუთრებით მარტივი და უმტკივნეულო იქნება, რაც ბავშვებისთვის და ნემსის მიმართ მგრძნობიარე ადამიანებისთვის სტრესის დონეს შეამცირებს.
2. პოტენციური გვერდითი ეფექტების შემცირება: ნემსის ვაქცინებისგან განსხვავებით, ეს მეთოდი ნაკლებად იწვევს ანთებით რეაქციას და სხვა გვერდით ეფექტებს.
3. საზოგადოებრივი ჯანდაცვის გაუმჯობესება: ვაქცინაციის მიმართ შიშისა და მტკივნეულობის დაძლევა ვაქცინაციის ტემპებს გაზრდის, რაც ეპიდემიებისა და პანდემიების კონტროლისთვის აუცილებელია.
4. მრავალფეროვანი გამოყენება: კრემი შესაძლოა დაინერგოს არა მხოლოდ ვირუსული ინფექციების, არამედ ბაქტერიული და პარაზიტული დაავადებების პრევენციისთვისაც.
პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
ვაქცინაცია ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დაცვისთვის. ნემსის გარეშე ვაქცინები გახდება არა მხოლოდ ტექნოლოგიური წინსვლა, არამედ სოციალური ცვლილების საფუძველი, რადგან ის გაამარტივებს პროცესს და ხელს შეუწყობს ვაქცინაციის ფართოდ გავრცელებას.
საქართველოშიც ვაქცინაციის პრობლემად რჩება არასაკმარისი ინფორმირებულობა და ზოგჯერ ვაქცინაციის შიშიც. ასეთი ინოვაციები აუცილებელია, რათა ვაქცინაციის პროცესი მარტივი და მისაღები გახდეს ყველასთვის, განსაკუთრებით კი ბავშვებისთვის.
რა ეტაპზეა კვლევა?
კვლევის შემდეგი ნაბიჯია მისი გამოცდა პრიმატებზე და, წარმატების შემთხვევაში, კლინიკური კვლევების დაწყება ადამიანებზე. მეცნიერები იმედოვნებენ, რომ ეს ინოვაცია მომავალში ვაქცინაციის პროცესს არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მთელ მსოფლიოში შეცვლის.
საფრთხეები და გამოწვევები
ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა ყოველთვის სირთულეებთან არის დაკავშირებული. აუცილებელია მეტი კვლევა იმის დასადგენად, თუ რამდენად ეფექტური და უსაფრთხო იქნება ეს მეთოდი ფართო მასშტაბით. ასევე, კრემის წარმოების ხარჯების ოპტიმიზაცია მნიშვნელოვანია, რათა ის ხელმისაწვდომი გახდეს დაბალშემოსავლიანი ქვეყნებისთვისაც.
დასკვნა
ვაქცინაცია კრემის საშუალებით ნამდვილი რევოლუცია იქნება ჯანდაცვის სექტორში. ნემსების შეზღუდვა, პოტენციური გვერდითი ეფექტების შემცირება და ვაქცინაციის პროცესის გამარტივება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია პანდემიების ეპოქაში.
საზოგადოების ჯანმრთელობა დამოკიდებულია ინოვაციებზე, რომლებიც თითოეულ ადამიანს ჯანდაცვის თანაბარ და ხელმისაწვდომ შესაძლებლობებს აძლევს. ჩვენ მზად უნდა ვიყოთ, რომ ასეთი ახალი მეთოდები საქართველოშიც რაც შეიძლება მალე დაინერგოს“, - წერს გიორგი ფხაკაძე.
ასევე დაგაინტერესებთ:
🎥 „საკმაოდ დადებითი დღეა ფინანსური კუთხით...“ - 20 იანვრის ასტროლოგიური პროგნოზი ნინა სუსლოვასგან
